The Things You Kill
Drama
115 minuten
Regisseur
Alireza Khatami
Scenario
Alireza Khatami
Cast
Ekin Koç als Ali
Erkan Kolçak Köstendil als Reza
Hazar Ergüçlü als Hazar
Ercan Kesal als Vader / Hamit
Serhat Nalbantoğlu als Universiteitsmedewerker
Aysan Sümercan als Tante / Melahat
Er schuilt een uitzonderlijke vastheid en beheersing in The Things You Kill. De zelfverzekerdheid die de Iraanse regisseur Alireza Khatami tentoonspreidt, doet denken aan een jager die rustig zijn doelwit in het vizier neemt. Hij volgt een vertaalprofessor die, na een plotselinge confrontatie met tragedie en zijn geringe kans op gezinsvorming, heftig reageert op zijn wrede vader.
Wanneer Khatami de trekker overhaalt richting zijn protagonist, is zijn doel nauwkeurig en direct: hij doorboort generatiegebonden mannelijk geweld, de tol van ontmannelijking en de pijn van anders-zijn met een openheid die de kijker verbijsterd achterlaat.
Een verontrustende karakterstudie die vaak tegen thrillerterritorium aan schuurt, The Things You Kill is een psychologisch intens genrewerk. Het is een film over dubbelgangers, die zich voornamelijk richt op twee personages op twee locaties die symbolisch één geheel worden. Veelzeggend is dat dit begint met het navertellen van een droom. De in Turkije geboren Ali (Ekin Koç) luistert naar hoe zijn vrouw Hazar (Hazar Ergüçlü) haar visioen van zijn vader beschrijft.
In haar droom klopt zijn vader op de deur; zijn gezicht is zo vermoeid dat het nauwelijks te omschrijven valt; hij zegt tegen Hazar dat ze “het licht moet uitdoen”. Tegen het einde zal Ali dezelfde nachtmerrie ervaren, maar dan in een veel grimmigere context.
Ali weet het nog niet, maar hij verkeert in innerlijke onrust. Wanneer hij zijn moeder bezoekt, die zich door het huis beweegt met behulp van een looprek, ontdekt hij dat haar toilet verstopt is en dat er een pistool in een handdoek gewikkeld in haar septic tank ligt. Tijdens zijn bezoek aan een vruchtbaarheidskliniek krijgt hij te horen dat zijn lage zaadcelconcentratie de kans om vader te worden vrijwel nihil maakt. In zijn tweede huis, in de woestijn, worstelt hij met het onderhoud van zijn dorre tuin.
Deze verhaallijnen raken innig met elkaar verweven wanneer Ali’s moeder overlijdt. Overmand door verdriet richt hij zijn woede op zijn apathische en vaak intimiderende vader (Ercan Kesal). Op Ali’s diepste punt verschijnt Reza (Erkan Kolçak Köstendil), een tuinman, bij zijn woestijnhuis met de belofte dat hij het land kan laten herleven. Al snel wordt Reza’s kwaadaardige invloed voelbaar, waardoor de ooit zachtaardige Ali niet alleen naar geweld grijpt, maar ook bezwijkt onder een woede die zo intens is dat hij letterlijk zijn identiteit verliest.
Als je goed kijkt, delen Reza en Ali een oppervlakkige gelijkenis. Het kost Reza dan ook weinig moeite om Ali vast te ketenen als een hond in zijn woestijnhuis en diens plaats in te nemen. Anders dan Ali is Reza gevaarlijk, vrouwonvriendelijk, moreel corrupt en geneigd tot uitbarstingen.
Zijn inname van Ali’s leven verwijst naar een eerdere scène waarin Ali zijn vertaalcollege uitlegt dat de etymologie van het woord “vertalen” sterk verschilt tussen het Latijn en het Akkadisch. In het Latijn betekent het “betekenis overdragen”; in het Akkadisch kan het “stenigen” of “vernietigen” betekenen.
Zien we via Reza een vertaling van Ali’s ware zelf, of zijn vernietiging?
Zijn de gruwelijke gebeurtenissen—zoals de verdwijning van Ali’s vader—werkelijkheid, of een uitbeelding van Ali’s diepste verlangens?
Khatami en zijn cameraman Bartosz Swiniarski (Apples) tonen Ali’s ontwrichting visueel door middel van lange, statische shots waarvan de langzame ‘push-ins’ de huiselijke omgeving subtiel uit elkaar trekken. Eerst is er het navertellen van Hazar’s droom, waarin de kijker zich in het huis bevindt terwijl het stel buiten op het terras staat, aan de andere kant van een raam.
De camera beweegt naar het raam toe, voorbij de tientallen boeken op de vensterbank, als een visuele hint dat we de wereld van de logica achter ons laten. Een andere prachtige push-in komt later, wanneer Ali in de woonkamer van zijn vader zit en vragen begint te stellen over de gebeurtenissen rond de dood van zijn moeder. De intergenerationele mannelijke spanning tussen vader en zoon escaleert zo snel in zo’n stille omgeving dat men zich afvraagt hoe vaak het al eerder tot een confrontatie is gekomen.
Naast deze statische shots maken Khatami en Swiniarski graag gebruik van rack focus om Ali’s identiteit verder te vervagen. Veelzeggend is dat Ali veertien jaar in de Verenigde Staten heeft gestudeerd, waardoor hij zich nooit echt onderdeel voelt van zijn familie of zijn land.
Hoewel hij de enige zoon is—Ali heeft ook een zus, Nesrin, die zijn afstandelijkheid regelmatig bekritiseert—draagt hij die titel zonder overtuiging. Iedere visuele keuze van Khatami en Swiniarski benadrukt Ali’s onbehagen met de eigenschappen die hem zouden moeten definiëren.
Als The Things You Kill gebreken heeft, duiken die op wanneer Khatami de dramatische ambiguïteit laat varen voor thematische letterlijkheid. Het kost weinig moeite om Ali’s onvruchtbare tuin te verbinden met zijn infertiliteit. Evenmin is het moeilijk om zijn gewelddadige uitbarstingen te zien als de voortzetting van het generatiegebonden trauma dat ook zijn vader kende.
Khatami voegt zelfs een gebarsten spiegel toe in Ali’s woestijnhuis—wat weliswaar een symbolisch té duidelijke maar visueel vaardige scène oplevert. In die momenten voelt het alsof de regisseur zijn vizier té scherp stelt, waardoor hij de dromerige sfeer die hij zorgvuldig heeft opgebouwd, even uit het oog verliest.
Gelukkig zijn Koç en Köstendil zo volledig toegewijd aan hun dubbelrol dat ze, zelfs wanneer de film wat explicieter wordt, toch een zekere mystiek weten op te roepen. Bovendien slaagt de angstaanjagende finale—met meer intensiteit en raadselachtigheid—erin een vergelijkbare truc toe te passen als Jafar Panahi’s It Was Just an Accident: de kijker blijft zich afvragen of de protagonist ooit werkelijk van deze psychologische smet verlost kan raken.
Want wat blijft er nog te doden als een deel van jezelf al dood aanvoelt?
