Cactus Pears
Drama
115 minuten
Regisseur
Rohan Kanawade
Scenarioschrijver
Rohan Kanawade
Cast
Bhushaan Manoj als Anand
Suraaj Suman als Balya
Jayshri Jagtap als Suman
Dhananjay Jambar als Kailas
Sandhya Pawase als Parigha
Hemant Kadam als Tukaram
Er zijn dit jaar maar weinig zachtere films te vinden dan Rohan Kanawade’s Cactus Pears. Het is een ontroerende queer-romantiek waarvan de subtiele ritmes ons in een tedere omhelzing trekken.
Door het volgen van een man die rouwt om de dood van zijn vader en zijn terugkeer naar zijn kleine, traditionele dorp, biedt Kanawade een aangrijpende botsing tussen traditie en moderniteit, platteland en stad, heteronormativiteit en queerness, met een onhaastige vertelstijl die momenten van overweldigende schoonheid inspireert. De film in het Marathi verzamelt momenten van hartverscheurende droefheid en mannelijke genegenheid in een zoektocht naar verbondenheid.
Bij de première op Sundance won Cactus Pears de Grand Jury Prize Dramatic in de World Cinema Dramatic Competition. Met een film waarvan de meest ingrijpende waarheden voortkomen uit bescheiden gebaren, heeft Kanawade een werk gecreëerd dat ons vraagt na te denken over hoe liefde uit verlies kan ontstaan.
De openingsscène van de film is er één van reflectie: Anand (Bhushaan Manoj) heeft een uitgeputte blik in een extreme close-up, alsof zijn hele wereld verdwenen is. De volgende volledige scène toont hem zittend met zijn moeder, Suman (Jayshri Jagtap), in een ziekenhuiswachtruimte.
Wanneer Anand het beeld verlaat om zijn familie binnen te laten, snijdt Kanawade niet naar de actie buiten deze ruimte. In plaats daarvan blijft hij bij Suman, waarbij hij de bron van tranen vastlegt die langzaam maar krachtig uit haar opwellt. Haar man, de vader van Anand, is overleden – en Anand weet niet goed wat hij moet doen.
Aanvankelijk probeert hij de gebruikelijke rouwperiode van tien dagen te omzeilen door te zeggen dat hij de eerste twee dagen aanwezig zal zijn, weggaat en dan op de tiende dag terugkomt. Alleen de protesten van zijn moeder brengen hem uiteindelijk terug naar huis vanuit Mumbai.
Onderweg schrijft en verwijdert hij een sms gericht aan een man genaamd Chetan, wiens profielfoto hem met een gezin toont. Eenmaal daar, in zijn kleine dorp, lijkt Anand in de weg te staan: hij blijft achteraan in het beeld, staat bescheiden en weet niet goed wat hij met zijn handen moet doen.
Vanaf het moment dat Anand in zijn dorp aankomt, wordt hij overspoeld door traditie. Omdat hij ongehuwd is, geloven zijn familieleden dat hij de brandstapel van zijn vader niet zou mogen aansteken. Ze eisen ook dat hij zijn zwarte T-shirt niet draagt, ook al zegt hij dat het eigenlijk donkergrijs is.
Er zijn andere regels waaraan hij zich moet houden tijdens de tien dagen rouw: geen schoenen tot de tiende dag, niet naar iemand thuis gaan – als hij dat wel doet, moet hij op de vloer zitten. Hij moet ook op de vloer slapen en zich beperken tot twee zelfgemaakte maaltijden per dag, zonder extra porties, rijst of melk. Hij mag alleen zwarte thee drinken en mag geen tempels betreden of zijn haar of baard knippen.
Hoewel de ernst waarmee deze regels worden opgelegd groot is, is het duidelijk dat er enige speling of verwarring bestaat. Als Anand tussen de maaltijden honger heeft, mag hij fruit eten. Ook is niemand zeker of hij zijn hoofd mag wassen. Deze gebruiken worden niet in diskrediet gebracht – Anand respecteert deze voorschriften uiteindelijk – maar Kanawade is ook niet bang om hun absurditeit te benadrukken voor een knipoog en een glimlach.
Hoewel Anand zich zonder veel moeite aan deze richtlijnen kan houden, is er een opvallende tekortkoming die hij niet kan verbergen. Hij is niet getrouwd. Zijn moeder heeft zijn vrijgezellenstatus verklaard door een verhaal te verzinnen waarin Anand wordt neergezet als een man die zo gekwetst is door de ontrouw van een mogelijke partner dat hij pas zal trouwen wanneer hij de perfecte vrouw vindt.
Dat verhaal klopt uiteraard helemaal niet. Anand is homoseksueel.
Wat de dood van zijn vader bijzonder moeilijk maakt, is dat hij de homoseksualiteit van zijn zoon accepteerde, ondanks dat hij, net als Anand’s moeder, besloot deze waarheid voor de familie geheim te houden. De uitgebreide familie accepteert deze schijn, grotendeels omdat hij in Mumbai woont en de stad vreemd genoeg wordt gevonden om vragen te verklaren.
Het enige struikelblok in Anand’s presentatie is de aantrekkingskracht van zijn vroegere liefde, Bayla (Suraaj Suman). Binnen een dag na Anand’s aankomst zien de twee elkaar weer, uitwisselend heimelijke blikken en motorritten over de uitgestrekte vlaktes.
Kanawade heeft een talent om de kleinste handeling met zorg te doordrenken. Denk aan het moment waarop Anand en Bayla een nacht samen doorbrengen bij een plein. Terwijl Anand rookt, kijkt Bayla naar hem. Kanawade en zijn director of photography Vikas Urs gebruiken opnieuw hun statische lens, waardoor we elk detail van Suman’s voelbare optreden kunnen waarnemen: zijn nerveuze slokken, zijn ogen die Anand’s slanke gestalte op- en neerwaarts volgen, zijn verlegen houding.
Op een ander moment kan Bayla niet anders dan Anand’s krullende haar strelen – Kanawade kiest een extreme close-up om Bayla’s zachte vingers die Anand’s pluizige haar draaien te laten zien. Een nachtelijke duik in een vijver biedt een nieuwe gelegenheid voor een volledige omhelzing, die elke angst van Anand om ontdekt te worden wegsmelt. En natuurlijk, het serveren van de doorns verwijderde cactusvruchten, wiens rode, vlezig hart deze opgekropte romance weerspiegelt, fungeert als een thematisch relevant afrodisiacum.
De filmmaker toont nog zachtere handelingen bij het opbouwen van zijn personages. Anand’s strenge moeder blijkt zachter, vriendelijker en veel begripvoller dan we aanvankelijk dachten. Bayla, zoals veel van de verborgen mannen in het dorp, mijmert over hoe het zou zijn om te vertrekken.
Anand werkt in een exploitatieve baan die laat zien dat het stedelijke leven ook zijn eigen systemische beperkingen heeft. In die zin symboliseert en esthetiseert Kanawade met een kader met afgeronde randen een wereld van flexibele mensen die omwegen maken op zoek naar geluk. En net zoals de titelvrucht in Cactus Pears, schuilt er zoetheid in het hart van deze medelevende schoonheid.
