Arco
Avontuur
88 minuten
Schrijvers
Félix de Givry
Ugo Bienvenu
Regisseur
Ugo Bienvenu
Stemmen
Alma Jodorowsky als Jeanne / Mikki (stem)
Swann Arlaud als Tom / Mikki (stem)
Vincent Macaigne als Dougie (stem)
Louis Garrel als Stewie (stem)
Oxmo Puccino als Dom (stem)
William Lebghil als Frankie (stem)
Wat als een regenboog die boven ons buigt simpelweg het spoor was van een tijdreiziger die voorbijtrekt, van de ene generatie naar de andere, iriserend als elk bewijs van een helderdere toekomst?
Dat zijn de schitterende, bijna onmogelijk optimistische vragen die worden opgeworpen door “Arco”, een Franse animatiefilm die vooral verrast door zijn keuze om ons een idyllische fantasietoekomst te tonen—vol kolonies in de wolken, bevolkt door families die elkaar koesteren—maar toch diplomatiek zijn hoofdverhaal laat plaatsvinden in onze duidelijk minder perfecte nabije toekomst.
Hoe dan ook, de jonge protagonist van de eerste animatiefilm van Franse stripkunstenaar Ugo Bienvenu is helemaal niet van plan om terug te reizen naar het jaar 2075, waar bepaalde wereldgebeurtenissen—robots die menselijke taken overnemen, voorsteden die veranderen in brandveilige koepels, een verslechterende ecologische crisis—de mensheid zo geïsoleerd hebben achtergelaten als men zou kunnen verwachten, zelfs bij het lezen van de krantenkoppen van vandaag.
Een millennium later, levend in een luchtige, arboretumachtige woning in de lucht met zijn ouders en oudere zus, die regenboogachtige gewaden dragen om door tijdsperken te reizen en te leren over andere tijdvakken op aarde, is de tienjarige Arco simpelweg te rusteloos om te wachten (hij moet nog twee jaar voordat hij legaal mee mag op tijdreizen). Dus sluipt hij langs zijn slapende familie—zwevend in anti-gravitatiepods—en steelt het tijdreiskostuum van zijn zus om dinosaurussen te gaan zien. Het loopt niet zoals gepland, en hij verliest de controle.
Neerstortend in een bos, heeft de jonge Arco het geluk Iris tegen te komen, een meisje van zijn leeftijd, dat hem onder haar hoede neemt. Hun eerste ontmoeting is onmiddellijk vreugdevol en nieuwsgierig, iets warms dat woorden overstijgt. Iris woont met een nanny-robot genaamd Mikki, door haar ouders geprogrammeerd—zij zijn alleen beschikbaar via videohologram—om voor haar en haar babybroer te zorgen. Iris grijpt meteen de kans om een echte vriend te maken, vooral iemand die met zoveel verwondering naar haar wereld kijkt.
Gevangen in een verleden waar hij niet thuishoort, belooft Arco Iris dat de ecologisch verwoeste wereld waarin zij leeft ooit zal plaatsmaken voor een nieuwe gouden eeuw die nu nog als sciencefiction klinkt (hoewel hij terughoudend is om te veel over zichzelf of zijn toekomst te vertellen, uit angst om op metaforische vlinders te stappen). Hij deelt vaardigheden die voor hem vanzelfsprekend aanvoelen—zoals het nabootsen van vogelgezang—en in ruil helpt Iris hem zich aan te passen terwijl ze op zoek gaan naar de brekende voorhoofdssteen die hem kan helpen tijd te reizen.
De vriendschap die zich tussen hen vormt, wordt nauwlettend gevolgd door Mikki, wiens circuits zowel culturele herinneringen als ouderlijke instincten bevatten, naast meer praktische berekeningen. Ook een vriendelijke buurvrouw, die sceptisch is over Arco’s identiteit als de “neef” die Iris introduceert, houdt hen in de gaten. Maar met een naderende natuurbrand krijgen hun pogingen om Arco terug naar zijn tijd te sturen steeds meer urgentie.
Ondanks de gevaarlijke situaties waarin ze belanden, blijven Arco en Iris onschuldig én veerkrachtig in hun band. Hun moed wordt aangevuld door de oprechte goedheid van alle anderen in Bienvenu’s verhaal, van de robot die voor Iris, Arco en haar broer zorgt tot een stuntelige groep van drie buitenbeentjes die zich hebben teruggetrokken als complottheoretici—hoewel ongevaarlijke, misschien zelfs heldhaftige—gedreven door hun wens om het bestaan van “regenboogmensen” te bewijzen die ze denken ooit te hebben gezien.
Hoewel Bienvenu Frans is, vormen de hoofdpersonages—Arco en Iris—samen arcoiris, het Spaanse woord voor “regenboog”. Deze verwijzing naar kleuren in de lucht, en naar de transformerende mogelijkheden die ze weerspiegelen, is in “Arco” een symbool van elementaire en culturele uitwisseling—van kinderen die werelden van elkaar verwijderd zijn en elkaar toch verlichten, net zo natuurlijk en prachtig als zonlicht dat op waterdruppels valt.
Visueel is “Arco” zacht en aangenaam prismatisch, zij het nooit werkelijk baanbrekend. De film straalt eenvoud uit via de handgetekende, tweedimensionale stijl. Samen met Félix de Givry heeft Bienvenu een soort animatie-avontuur gemaakt dat niet alleen doet denken aan Hayao Miyazaki’s emotionele, milieubewuste fabels—waarmee “Arco” ongetwijfeld vergeleken zal worden; het heeft zelfs een verwantschap met “Ponyo”—maar ook aan het werk van Franse kunstenaars als René Laloux en Jean Giraud (beter bekend als Moebius). Ook zijn er echo’s van Makoto Shinkai, wiens ontroerende animefilms—zoals “Your Name” en “Suzume”—op soortgelijke wijze hoop destilleren door personages bij elkaar te brengen over buitengewone afstanden.
De regenbooggewaden die Arco en zijn familie dragen, vervoeren hem naar een andere tijd. Toch suggereert Bienvenu’s film vaak dat de voorwaarden voor utopische vernieuwing in een samenleving eerst ontstaan in individuen en hun vermogen tot samenwerking en vertrouwen, en niet uitsluitend door collectieve of technologische doorbraken.
Uiteindelijk gaat deze film over de kracht van vriendschap, over de vruchten die ze kan voortbrengen; op dat niveau voelt “Arco” vaak als de beste soort kinderfilm. Het spreekt zijn jonge publiek nooit neerbuigend toe, en het verdoezelt ook niet de waarheid van onze wereld en haar problemen. Integendeel, de gevolgen waar de personages mee geconfronteerd worden, zijn soms schokkend realistisch.
Maar “Arco” weigert ook om de intelligentie van een kind te beledigen door de mogelijkheid uit te sluiten dat vriendschap grote vindingrijkheid kan voortbrengen. Wat is vindingrijkheid immers anders dan hoop en geloof kanaliseren in het realiseren van potentieel? Wat is het anders dan precies het soort door de mens gecreëerd wonder dat we onze kinderen zouden moeten aanmoedigen om in te geloven?
“Arco” ging dit jaar in première op het Filmfestival van Cannes als een speciale vertoning, waarna Neon de film verwierf en een Engels nagesynchroniseerde versie maakte—met een sterrencast waaronder Natalie Portman (die de film produceerde), Will Ferrell, America Ferrera, Flea, Mark Ruffalo en Andy Samberg—die verrassend weinig toevoegde aan mijn ervaring van het verhaal. De originele stemmencast, geleid door Oscar Tresanini en Margot Ringard Oldra, bracht een resonanter gevoel van onschuld en vreugde over, iets wat zulke bekende stemacteurs niet helemaal weten te evenaren.
De interculturele uitwisseling in het hart van “Arco” draagt bij aan een betere wereld voor de personages, mede omdat zij door omstandigheden worden uitgedaagd in andere talen te dromen, op onbekende manieren te communiceren en andere drijfveren na te streven dan die van henzelf. Gezien dit prachtige thema, en de geglobaliseerde sfeer van Bienvenu’s retrofuturistische esthetiek, kan men zich afvragen waarom een Engelse dub überhaupt nodig was. (En eerlijk gezegd: luisteren naar Flea en Samberg die kibbelen is een niche-vermaak in een film die verder zo samenhangend betoverend is dat zij hen nauwelijks nodig heeft.)
Nogmaals: de tagline van deze film is nauwelijks te overtreffen—“Wat als regenbogen mensen uit de toekomst waren die door de tijd reisden?” Ik zou graag leven in een wereld die bereid is de wonderlijke implicaties van zo’n kleurrijk idee te omarmen. Met zijn stralende gevoel voor verbeeldingskracht laat Arco u even geloven.
